Tuy nhiên, v¿n ¿¿ bao quát nh¿t mà tôi mu¿n tìm hi¿u qua tác ph¿m này chính là thông qua t¿t c¿ nh¿ng chi ti¿t nêu trên ¿¿ làm rõ ¿nh h¿¿ng c¿a t¿ t¿¿ng Ph¿t giáo ¿¿i v¿i nh¿ng sáng tác c¿a Nguy¿n Du, cho dù ¿ó là m¿t bài th¿ ¿¿n l¿ ông ¿ã làm ¿ Th¿ch ¿ài Phân Kinh hay c¿ quy¿n Truy¿n Ki¿u ¿¿ s¿ v¿i 3.254 câu l¿c bát, cho ¿¿n bài V¿n T¿ Th¿p Löi Cô H¿n mà h¿u h¿t t¿ ng¿ c¿ng nh¿ hình t¿¿ng trong bài ¿¿u th¿m ¿¿m tinh th¿n Ph¿t giáo... T¿t nhiên, t¿ t¿¿ng là m¿t khái ni¿m hoàn toàn tr¿u t¿¿ng mà chúng ta không th¿ d¿ dàng nh¿n ra nh¿ nh¿ng v¿t th¿ h¿u hình. Nh¿ng m¿t khác chính nh¿ tính ch¿t tr¿u t¿¿ng này mà khi ¿ã nh¿n ra, ta s¿ th¿y nó hi¿n h¿u không ch¿ ¿ m¿t n¿i duy nh¿t. Do v¿y, khi nhìn các tác ph¿m c¿a Nguy¿n Du d¿¿i góc ¿¿ này, tôi hy v¿ng chúng ta s¿ có th¿ nh¿n ra ¿¿¿c ¿nh h¿¿ng c¿a t¿ t¿¿ng Ph¿t giáo ¿¿i v¿i ông không ch¿ là ¿ m¿t vài sáng tác cá bi¿t, mà ch¿c ch¿n nó s¿ có m¿t bàng b¿c trong m¿i tác ph¿m, m¿i câu ch¿ và ý t¿¿ng mà ông ¿ã vi¿t ra.
Ch¿ng h¿n nh¿ khi Nguy¿n Du vi¿t: "¿ã mang l¿y nghi¿p vào thân, c¿ng ¿¿ng trách l¿n tr¿i g¿n tr¿i xa", thì chúng ta c¿n ph¿i hi¿u r¿ng "nghi¿p" mà ông ¿¿ c¿p ¿ ¿ây chính là hành nghi¿p c¿a m¿i con ng¿¿i, do chính con ng¿¿i ¿y ¿ã t¿o ra. Và nh¿ v¿y, ¿ó là c¿ m¿t h¿ th¿ng giáo lý sâu xa c¿a ¿¿o Ph¿t, ch¿ không ph¿i là ki¿u ¿¿nh nghi¿p theo thuy¿t ¿¿nh m¿nh nh¿ m¿t s¿ ng¿¿i tr¿¿c ¿ây ¿ã hi¿u l¿m khi ¿¿c Truy¿n Ki¿u.
¿ó là t¿t c¿ nh¿ng gì mà tôi mu¿n b¿ sung thêm cho v¿n h¿c n¿¿c nhà m¿t cái nhìn ¿a d¿ng h¿n v¿ Nguy¿n Du. C¿ng Nh¿ng gì trình bày ¿ ¿ây có th¿ ¿úng mà c¿ng có th¿ sai ch¿a ¿¿¿c hoàn toàn chính xác và ¿¿y ¿¿, vì ¿ây ch¿ là cái nhìn và s¿ nh¿n xét ch¿ quan c¿a m¿t ng¿¿i xu¿t gia ¿ vào ¿¿u th¿ k¿ th¿ 21, sau khi ¿¿i Thi Hào Nguy¿n Du ¿ã v¿ng bóng trên tr¿n th¿ này ¿úng 200 n¿m r¿i (1820-2020).